با پیشرفت تکنولوژی در علم پزشکی درمان زخم با سلول های بنیادی در کنار دیگر روش های نوین پیشنهاد شده است. توسط مطالعات و تحقیقات انجام شده در این زمینه و بالا بودن ظرفیت بازسازی و نوسازی بافت ها توسط سلول های بنیادی، باعث جذب تمرکزها روی این موضوع شده است.
ترمیم زخم های پوستی که از طریق از هم پاشیدگی بافت ها ایجاد می شود، فرآیند پیچیده و مشکلی است. این فرآیند بهبودی و ترمیم شامل 3 مرحله التهاب، تکثیر و بازسازی است که اختلال در هر کدام از این مراحل، باعث ایجاد مشکل در فرآیند ترمیم زخم می شود.
قصد داریم در این مقاله اطلاعات لازم درباره سلول های بنیادی و روش درمان توسط آنها را در اختیار شما قرار دهیم.
سلول های بنیادی چیست؟
برای توضیح بهتر سلول های بنیادی باید به ابتدای شکل گیری انسان برویم؛ منظورمان به وجود آمدن و رشد جنین انسان در بدن مادرش است. جنین انسان از 3 تا 16 روزه شدن خود، متشکل از بسیاری از سلول های بنیادی بوده که بعد از گذشت چند روز هر کدام از آنها به سلول های هر یک از اجزای بدن مثل قلب تبدیل می شوند.
یعنی سلول های بنیادی توانایی تبدیل به هر نوع سلول و بافتی را دارند که همین موضوع آنها را برای درمان زخم با سلول های بنیادی، ارزشمند می کند.
البته این توضیحی به زبان ساده بود و اگر بخواهیم این موضوع را کمی تخصصی توضیح دهیم، باید بگوییم سلول های بنیادی همان سلول های اولیه ای هستند که توانایی تمایز به سلول های دختر را دارند. این سلول های دختر توانایی تبدیل به سلول های بنیادی جدید و سلول های تخصصی را دارند.
سلول های بنیادی جدید توانایی خود نوسازی داشته و سلول های تخصصی هم به مرور زمان به سلول های خونی، ماهیچه ای، مغزی و استخوانی تبدیل می شوند و اعضای بدن انسان را تشکیل می دهند.
انواع کاربرد سلول های بنیادی
متخصصان از طریق مشاهده رفتار سلول های بنیادی، به موضوعات متعددی پی می برند و سعی می کنند پاسخ برخی سوالات خود را در رفتار آنها بیابند. به طور مثال آنها با دقت در چگونگی تبدیل سلول های بنیادی به بافت استخوان، اعصاب، قلب و سایر بافت ها، چگونگی ایجاد بیماری ها را بهتر درک می کنند.
هم چنین محققان می توانند از طریق جایگذاری سلول های بنیادی در بافت های بیمار، به نوسازی آن بافت کمک کنند. به همین دلیل درمان زخم با سلول های بنیادی می تواند در موارد زیر تاثیرگذار باشد:
• آسیب های نخاعی
• دیابت نوع 1
• بیماری پارکینسون
• بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک
• آلزایمر
• بیماری های قلبی، سرطان یا آرتروز
• سکته مغزی
• سوختگی ها
از دیگر کاربردهای سلول های بنیادی می توان به آزمایش میزان ایمنی و اثربخشی یک دارو اشاره کرد. وقتی دارویی برای اولین بار تولید می شود، قبل از تولید انبوه یا آزمایش آن روی انسان ها باید از ایمنی و تاثیرگذار بودن آن دارو روی سلول های مربوطه مطمئن شد.
بنابراین سلول های بنیادی یکی از روش های بی خطر و قابل اطمینان برای اینگونه آزمایشات دارویی هستند. در این آزمایشات، سلول های بنیادی را طوری برنامه ریزی می کنند که ویژگی های سلول مورد هدف آن دارو را بگیرد.
البته در درمان زخم با سلول های بنیادی، روش برنامه ریزی این سلول ها به سلول های هدف همچنان مورد مطالعه دانشمندان است.به عنوان مثال برای آزمایش دارویی که مربوط به قسمت قلب است، سلول های بنیادی را به سلول های قلبی تبدیل می کنند و سپس دارو را روی آنها آزمایش می کنند. اگر سلول های قلبی آسیب ببینند، پس دارو تاثیرگذار نیست، ولی اگر سالم بمانند، دارو آزمایش را با موفقیت سپری کرده است.
منابع سلول های بنیادی
منابع سلول های بنیادی در حال حاضر محدود هستند که به بررسی آنها می پردازیم:
1.سلول های بنیادی جنینی
سلول های بنیادی در جنین های 3تا 5 روزه که در این زمان بلاستوسیست نام دارند، به وجود می آیند. همانطور که پیش تر گفته شد، این سلول ها قابلیت تبدیل به سلول هر نوع بافت و اندامی را دارد. همین امر هم آنها را برای استفاده در ترمیم و بازسازی بافت های بیمار قابل اهمیت می کند.
2. سلول های بنیادی بالغ
سلول های بنیادی را از افراد بالغ هم می توان گرفت البته به تعداد کم در اکثر بافت های این افراد مانند بافت چربی یا مغز استخوان. هیچ سلول بنیادی مانند سلول بنیادی جنینی قابلیت تمایز به انواع بافت ها و اندام ها را ندارد.
پس سلول های بنیادی افراد بالغ هم توانایی محدودتری برای تشکیل انواع بافت ها و سلول ها را دارند. البته باید این موضوع را بیان کرد که محققان تصور می کردند سلول های بنیادی افراد بالغ می توانند فقط سلول های مشابه منبع خود را ایجاد کنند.
به طور مثال سلول های بنیادی که از مغز استخوان گرفته شده تنها می تواند سلول خونی تشکیل دهد. اما تحقیقات جدید بیانگر این است که سلول های بنیادی بالغ هم می توانند به انواع مختلف سلول متمایز شوند. به طور مثال سلول بنیادی که از بافت چربی گرفته شده می تواند بافت قلب یا سلول عصبی هم ایجاد کند.
3.سلول های بالغ تغییریافته و دارای ویژگی سلول بنیادی جنینی
محققان توانستند با استفاده از روش های نوین برنامه ریزی دوباره ژنتیکی، سلول های بالغ معمولی را به سلول های بنیادی جنینی تبدیل کنند. از طریق این روش های جدید محققان می توانند ژن سلول ها را تغییر داده و از نو آنها را طبق عملکرد سلول های بنیادی جنینی برنامه ریزی کنند.
دانشمندان می توانند آنها را طوری برنامه ریزی کنند که توسط سیستم ایمنی بدن هم ردیابی نشوند. البته مضرات این سلول های بالغ تغییر یافته روی بدن انسان هنوز مورد مطالعه است.
اما در درمان زخم با سلول های بنیادی تا به این لحظه تحقیقی که روی بعضی حیوانات مبتلا به نارسایی قلبی انجام شده، موفقیت آمیز بوده است. اینگونه که سلول های قلبی جدیدی به بدن آنها وارد کردند که باعث بهبود عملکرد قلبشان شد.
4.سلول های بنیادی پری ناتال
پزشکان با انجام تحقیقات مختلف، متوجه شدند که در مایع آمنیوتیک (مایع موجود در کیسه محافظتی جنین) و هم چنین در خون بندناف، سلول بنیادی وجود دارد که می تواند در درمان زخم با سلول های بنیادی مورد استفاده قرار گیرد. البته آنها هم می توانند به سلول های تخصصی تبدیل شوند.
چگونگی درمان زخم با سلول های بنیادی
در پزشکی بازساختی که مربوط به تخصص استفاده از سلول های بنیادی است، با استفاده از این سلول ها و حتی مشتقات آنها، بافت های آسیب دیده را ترمیم می کنند. این موضوع انقلاب نوینی در بحث پیوند عضو است و از این پس، از سلول ها به جای اعضای اهدا استفاده می کنند.
روش درمان زخم با سلول های بنیادی به این صورت است که محققان این سلول ها را در آزمایشگاه پرورش می دهند تا در نوع سلول هدف تخصصی شوند. سپس آن را به بدن فرد بیمار وارد می کنند.
به طور مثال اگر فرد در سیستم عصبی خود دچار اختلال است، سلول های بنیادی پرورش یافته را به سیستم عصبی فرد تزریق می کنند تا سلول های عصبی سالم به نوع معیوب خود برای بازسازی کمک کنند.
در سخن آخر
با وجود تحقیقات گسترده انجام گرفته در بحث درمان زخم با سلول های بنیادی، هنوز هم راه بسیاری برای پیشرفت برای آن وجود دارد. به طور مثال پزشکان پیوند سلول های بنیادی که به آن پیوند مغز استخوان می گویند را انجام داده اند. این روش برای بیماری های صعب العلاجی مثل سرطان، لوسمی، لنفوم و سایر بیماری های خونی یا قلبی امیدبخش و آینده دار است.
منابع: https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/bone-marrow-transplant/in-depth/stem-cells/art
بدون دیدگاه